मकर संक्रांत हा हिंदूंचा प्रमुख सण मानला जातो. या दिवशी लोक खिचडी बनवतात आणि ती भगवान सूर्यदेवांना अर्पण करतात आणि खिचडी खास दान केली जाते. म्हणूनच या सणाला खिचडी असेही म्हणतात. याशिवाय हा दिवस वेगवेगळ्या शहरांमध्ये वेगवेगळ्या पद्धतीने साजरा केला जातो. चला तर मग Makar Sankranti Story in Marathi जाणून घेऊया.
Makar Sankranti Story in Marathi | मकर संक्रांती ची कथा मराठी
मकर संक्रांतीच्या पौराणिक कथेनुसार भगवान सूर्यदेव धनु राशी सोडून मकर राशीत प्रवेश करतात. मकर राशीचा स्वामी शनिदेव आहे. म्हणूनच सूर्य देव मकर राशीत प्रवेश करून आपल्या मुलाला भेटायला जातो असे म्हणतात.
सागर राजाने अश्वमेध यज्ञ केला आणि जग जिंकण्यासाठी आपला घोडा सोडला. इंद्राने घोडा कपिलमुनींच्या आश्रमात बांधला. जेव्हा सागर राजाचे साठ हजार पुत्र युद्धासाठी कपिल मुनींच्या आश्रमात पोहोचले आणि त्यांना शिवीगाळ केली तेव्हा कपिल मुनींनी त्यांना शाप देऊन सर्वांना भस्म केले. राजकुमार सागराचा नातू राजकुमार अंशुमन याने कपिल मुनींच्या आश्रमात जाऊन भिक्षा मागितली आणि आपल्या भावांच्या उद्धाराचा मार्ग विचारला. तेव्हा कपिल मुनींनी सांगितले की गंगाजीला त्यांच्या उद्धारासाठी पृथ्वीवर आणावे लागेल.
राजकुमार अंशुमनने शपथ घेतली की गंगाजीला पृथ्वीवर आणल्याशिवाय त्याच्या वंशातील कोणताही राजा शांततेत राहणार नाही. त्यांचे व्रत ऐकून कपिलमुनींनी त्यांना आशीर्वाद दिला. राजकुमार अंशुमनने घोर तपश्चर्या केली आणि त्यात आपले प्राण अर्पण केले. भगीरथ हा राजा दिलीपचा मुलगा आणि अंशुमनचा नातू होता.
राजा भगीरथने कठोर तपश्चर्या करून गंगाजीला प्रसन्न केले आणि तिला पृथ्वीवर आणण्यासाठी राजी केले. त्यानंतर भगीरथने भगवान शिवाची तपश्चर्या केली जेणेकरून महादेव गंगाजी त्यांच्या केसात राहतील आणि तेथून गंगेचे पाणी हळूहळू पृथ्वीकडे वाहू लागेल. भगीरथच्या कठोर तपश्चर्येने महादेव प्रसन्न झाले आणि त्यांनी त्याला हवे ते वरदान दिले. यानंतर गंगा महादेवाच्या केसांत लीन होऊन पृथ्वीवर वाहत गेली. भगीरथ, गंगाजीला मार्गदर्शन करत कपिल मुनींच्या आश्रमात गेला, जिथे त्यांच्या पूर्वजांच्या अस्थी मोक्षाची वाट पाहत होत्या.
गंगाजीच्या पवित्र जलाने भगीरथच्या पूर्वजांचा उद्धार झाला. गंगाजी पुन्हा सागरात विलीन झाल्या. ज्या दिवशी गंगाजी कपिल मुनींच्या आश्रमात पोहोचले, तो दिवस मकर संक्रांतीचा होता. या कारणास्तव, मकर संक्रांतीच्या दिवशी, गंगेत स्नान करण्यासाठी आणि कपिल मुनींच्या आश्रमाला भेट देण्यासाठी भाविक जमतात.
मकर संक्रांतीच्या दिवशी भगवान विष्णूंनी राक्षसांचा वध करून त्यांची मस्तकी मंदार पर्वतात पुरली. अशा प्रकारे मकर संक्रांतीचा दिवस वाईट आणि नकारात्मकता दूर करणारा आहे.
अशी कथा (Katha) आहे कि, मकरसंक्रांतीच्या दिवशी संक्रांतीदेवीने संकारसूर नावाच्या राक्षसाचा वध केला आणि सर्व लोकांना सुखी केले म्हणून संक्रांती असे नाव पडले. त्या दिवशी सूर्य मकर राशीत होता. संक्रांतीदेवीने मकर संक्रांतीच्या दुसऱ्या दिवशी किंकरासुरा नावाच्या राक्षसाला ठार मारले आणि त्याच्या जाचातून प्रजेला मुक्त केले म्हणून हा दिवस किंक्रात म्हणून साजरा केला जातो.